Kinh tế Anh phục hồi dựa trên niềm tin tiêu dùng 'mong manh'

Người dân dùng bữa tại một nhà hàng ngoài trời ở London, Anh, ngày 12/4/2021. Ảnh: THX/ TTXVN

Tuy nhiên, liệu nền kinh tế Anh có tiếp tục duy trì đà tăng trưởng trong nửa cuối năm nay vẫn còn là câu hỏi bỏ ngỏ, trong bối cảnh biến thể Delta vẫn đang lây lan tại nước này.

Theo số liệu của Văn phòng Thống kê quốc gia Anh (ONS) công bố ngày 12/8, nền kinh tế nước này đã tăng 4,8% trong quý II/2021. Trong đó, mức tăng trưởng tháng Sáu đạt 1% ngay trước khi nước Anh dỡ bỏ hầu hết các biện pháp hạn chế phòng dịch COVID-19. Trước đó, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Anh giảm 1,6% trong quý I/2021.

Các số liệu trên cho thấy dịch COVID-19 thuyên giảm đã giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh chóng trong quý II/2021. Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cho rằng Anh đã trải qua giai đoạn phục hồi kinh tế tốt nhất.

Mặc dù GDP quý II/2021 vẫn thấp hơn 4,4% so với mức đỉnh của quý IV/2019 trước khi đại dịch bùng phát, hầu hết các nhà kinh tế tin rằng trong quý cuối cùng của năm nay, nền kinh tế sẽ phục hồi sản lượng bị mất trước đó do đại dịch.

Tuy nhiên, mức sống của người dân vào cuối năm 2021 dự báo vẫn thấp hơn khoảng 3% so với mức dự kiến trước khi dịch COVID-19 bùng phát.

Đối với những người lạc quan, có lẽ yếu tố quan trọng nhất trong số liệu công bố là tiêu dùng hộ gia đình, vốn chiếm 4,1 điểm phần trăm mức tăng trưởng GDP của quý II/2021.

Với tỷ lệ tiêu dùng vẫn thấp hơn 7,3% so với mức đỉnh năm 2019, các số liệu cho thấy có nhiều khả năng người tiêu dùng sẽ giảm tiết kiệm và chi tiêu nhiều hơn nữa trong nửa cuối năm nay.

Thậm chí, có nhiều khả năng đầu tư kinh doanh sẽ phục hồi. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng điều này phụ thuộc vào niềm tin của các doanh nghiệp vào triển vọng kinh tế trong những tháng tới.

Nhà kinh tế học tại ngân hàng JPMorgan, ông Allan Monks cho biết, kinh tế Anh đã phục hồi mạnh mẽ, song đồng thời ông lưu ý rằng biến thể Delta dường như đã lấy đi niềm tin của người tiêu dùng trong tháng Bảy, khiến nền kinh tế khó có cơ hội duy trì mức tăng trưởng như trong quý II/2021.

Thêm vào đó, chi tiêu của chính phủ tăng cao hơn mức cuối năm 2019 là rủi ro mà Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak đã xác định phải cắt giảm sau hai năm chống chọi với khủng hoảng.

Nhà sáng lập công ty tư vấn Heteronomics, ông Philip Rush cho rằng dự báo mà Ngân hàng trung ương Anh (BoE) đưa ra trong tháng Tám là quá lạc quan. Ông chỉ ra rằng các dịch vụ phục vụ khách hàng trực tiếp, vốn chiếm phần quan trọng trong mức tăng trưởng của quý II/2021, có dấu hiệu suy giảm trong những tháng tới.

Điều này thể hiện thông qua tỷ lệ đặt chỗ tại các nhà hàng và cũng như tỷ lệ tiêm chủng đã giảm trong tháng Bảy, trong khi hầu hết các lĩnh vực khác cũng chỉ vừa thoát khỏi mức suy thoái.

Các nhà kinh tế khác cũng tỏ ra thận trọng về dự báo tăng trưởng kinh tế trong những tháng tới, bất chấp mức tăng trưởng của quý II/2021. Ông Rob Wood, nhà kinh tế tại ngân hàng Bank of America, cho rằng nền kinh tế Anh khó có thể duy trì mức tăng trưởng. Bởi những lợi ích lớn khi mở cửa trở lại giờ đây đã ở lại phía sau và các chính sách sẽ sớm phản tác dụng.

Tuy nhiên, ONS cho rằng có một số lý do để lạc quan về mức tăng trưởng trong những tháng tới, viện dẫn mức suy giảm của một số ngành trong tháng Sáu là do những nguyên nhân mang tính kỹ thuật.

Ví dụ, sản lượng của ngành khoáng sản và khai thác đá, bao gồm khai thác dầu ở Biển Bắc, đã giảm 11,9% trong tháng Sáu, kéo toàn bộ sản lượng của ngành này giảm xuống 0,7%. ONS cho biết điều này là do việc đóng cửa tạm thời để bảo trì các giàn khoan dầu, khiến sản lượng dầu hàng tháng ở Biển Bắc đứng ở mức thấp nhất kể từ khi dữ liệu loại này được bắt đầu theo dõi vào năm 1997.

Ông Kallum Pickering, nhà kinh tế người Anh tại ngân hàng Berenberg Bank, cũng chỉ ra rằng các số liệu mang tính đặc thù của kinh tế Anh, đặc biệt ở khu vực công, đang được cải thiện nhanh chóng khi các trường học mở cửa trở lại. Số lượt đến khám tại các phòng khám địa phương và bệnh viện cũng tăng nhanh.

Nhiều quốc gia khác không ghi nhận sản lượng của khu vực công theo cách này. Theo nhận định của ông Pickering, đặc điểm đó giúp “khuếch đại chu kỳ kinh tế của Anh” so với các nền kinh tế tương đương khác. Ông cho rằng kinh tế Anh ghi nhận mức suy giảm nhiều hơn mức trung bình trong thời gian phong tỏa, nhưng sau đó phục hồi tương đối nhanh.

Theo ước tính của tờ Financial Times, nền kinh tế Anh sẽ có khá nhiều động lực trong quý III/2021. Ngay cả khi sản lượng trong ba tháng tới không tăng so với quý kết thúc vào tháng Sáu, nền kinh tế vẫn sẽ tăng 0,8% trong quý III.

Tất nhiên, điều này sẽ không giúp thu hẹp khoảng cách so với mức tăng trưởng trước đại dịch. Để đạt mức tăng trưởng trước đại dịch khi bước sang tháng 10, nền kinh tế sẽ cần tăng 0,7% mỗi tháng, cao hơn một chút so với mức tăng trưởng tháng Năm, nhưng thấp hơn đáng kể so với mức 1% ghi nhận vào tháng Sáu.

Nếu đáp ứng được kỳ vọng của hầu hết các nhà kinh tế và phục hồi ở mức trước đó vào cuối năm 2021, nền kinh tế Anh chỉ cần tăng trưởng 0,4% mỗi tháng từ giờ tới cuối năm.

Bà Hande Küçük, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Kinh tế và Xã hội Quốc gia, kỳ vọng nền kinh tế sẽ tăng trưởng nhanh hơn ở mức "tương đối cao", ít nhất là trong quý III/2021, với giả định các ca mắc COVID-19 suy giảm và tất cả các biện pháp hạn chế phòng dịch trong nước được dỡ bỏ.

Chuyên gia này cho biết thêm, giờ đây điều quan trọng nhất là trả lời cho câu hỏi về mức độ thiệt hại lâu dài và cách giải quyết những bất bình đẳng do đại dịch gây nên.

Hiện vấn đề này vẫn chưa có câu trả lời, song có lẽ sẽ được giải đáp khi Bộ trưởng tài chính Sunak đưa ra các quyết định chi tiêu công dài hạn dựa trên dự báo trung hạn của Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách vào cuối tháng 10./.

Minh Hợp/TTXVN