Đào tạo nhân lực chưa gắn với phát triển khoa học và công nghệ

Phát biểu chỉ đạo và đề dẫn tại Hội thảo khoa học “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp vật liệu đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, ông Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, thực tiễn trên thế giới cho thấy không có quốc gia nào tiến hành công nghiệp hóa thành công và có nền công nghiệp phát triển mà không có ngành công nghiệp vật liệu phát triển, bởi đây là ngành công nghiệp nền tảng, đóng vai trò cung cấp đầu vào cho tất cả các lĩnh vực sản xuất cũng như tiêu dùng của xã hội.

Việt Nam có nhiều tiềm năng và lợi thế phát triển ngành công nghiệp vật liệu. Dù vậy, phải thừa nhận một thực tế là ngành công nghiệp vật liệu của nước ta phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, mong muốn và yêu cầu đặt ra.

Nguyên vật liệu trong nước vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của nhiều ngành, lĩnh vực sản xuất quan trọng, dẫn đến phụ thuộc nguyên vật liệu nhập khẩu, do đó ảnh hưởng đến năng lực tự chủ, tự cường của nền kinh tế. Sức cạnh tranh của nhiều ngành vật liệu còn hạn chế cả về trình độ công nghệ, năng lực sản xuất, chất lượng và chi phí.

Uỷ viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh

Có nhiều nguyên nhân nhưng một trong những nguyên nhân chủ yếu là nguồn nhân lực của ngành công nghiệp vật liệu còn thiếu và yếu. Đào tạo nguồn nhân lực chưa gắn kết chặt chẽ với phát triển khoa học và công nghệ. Cơ chế, chính sách cho phát triển nguồn nhân lực nói chung và nguồn nhân lực trong ngành công nghiệp vật liệu nói riêng còn nhiều bất cập.

Trưởng Ban Kinh tế Trung Ương cho rằng, trước yêu cầu phát triển công nghiệp đất nước trong giai đoạn mới, trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế ngày càng mạnh mẽ và sâu rộng với việc thực thi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới cũng như sự tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đòi hỏi Việt Nam cần có tư duy và cách tiếp cận mới trong phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp vật liệu trong thời gian tới.

Phát triển nguồn nhân lực

Ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ KH&CN khẳng định nhiệm vụ chiến lược của ngành KH&CN đối với phát triển ngành công nghiệp vật liệu trong thời gian tới là “Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp vật liệu, phát triển nguồn nhân lực KH&CN ngành công nghiệp vật liệu của Việt Nam tương xứng với tiềm năng, đáp ứng nhu cầu, chủ động phát triển các ngành kinh tế”.

Công nghiệp vật liệu phát triển chưa tương xứng với tiềm năng

Giám đốc Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh Vũ Hải Quân nhìn nhận, kết quả đào tạo nguồn nhân lực, nghiên cứu khoa học của Đại học Quốc gia thành phố trong những năm gần đây có nhiều chuyển biến tích cực, đáng khích lệ. Tuy nhiên, kết quả đó vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của đất nước, chưa tương xứng với tiềm năng lợi thế của Đại học Quốc gia thành phố.

Theo ông Vũ Hải Quân, chiến lược phát triển giai đoạn mới của Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh với trọng tâm tiếp tục đẩy mạnh sứ mạng tạo ra những công trình nghiên cứu khoa học quan trọng, là nơi đi đầu trong đổi mới, sáng tạo, nâng cao chất lượng giáo dục đại học góp phần đẩy mạnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng nhu cầu đào tạo nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Để thực hiện có hiệu quả chiến lược phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp vật liệu tại Việt Nam, ông Kon Yohichi (Viện trưởng Viện nghiên cứu thuộc Công ty Cổ phần hóa học kim loại Tokyo, Nhật Bản) cũng đề xuất cụ thể chương trình đào tạo nguồn nhân lực thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp vật liệu Việt Nam.

Ông Kon Yohichi nhấn mạnh đến việc kết nối, hợp tác với các quốc gia, các tập đoàn, doanh nghiệp có nền công nghiệp phát triển; đặc biệt là mời gọi các nhà nghiên cứu, chuyên gia quốc tế đã nghỉ hưu có nhiều kinh nghiệm thực tiễn, yêu thích khoa học công nghệ tham gia hợp tác, hướng dẫn, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển ngành công nghiệp vật liệu trên thế giới.

Nhằm hiện thực hóa được điều này, các chuyên gia cho rằng cần có những cơ chế, chính sách cụ thể mang tính đặc thù để tiếp tục đào tạo nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp vật liệu. Từ đó, đảm bảo được tính tự chủ trong sản xuất công nghiệp, đảm bảo được năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, của cộng đồng doanh nghiệp, của sản phẩm và của các ngành công nghiệp, trong đó có công nghiệp vật liệu.